بررسی عوامل مؤثر بر رشد استخوانی غیرطبیعی در پاشنه پا
مقدمه
خار پاشنه یک زائده‌ی استخوانی غیرطبیعی است که در ناحیه‌ی کف یا پشت پاشنه پا ایجاد می‌شود. این عارضه اغلب با درد و ناراحتی همراه است و یکی از مشکلات شایع در بین ورزشکاران، افراد دارای اضافه‌وزن و کسانی که فعالیت‌های بدنی شدید دارند، محسوب می‌شود. رشد استخوانی غیرطبیعی معمولاً به دلیل التهاب مداوم فاسیای پلانتار یا تاندون آشیل ایجاد می‌شود. عوامل مختلفی می‌توانند در بروز این عارضه نقش داشته باشند. در این مقاله از سایت دکتر مسعود اعتدالی (بهترین متخصص کایروپراکتیک)، به بررسی دقیق آن‌ها خواهیم پرداخت.
۱. فشار مکرر بر پاشنه
یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد خار پاشنه، وارد شدن فشار بیش‌ازحد و مکرر بر پاشنه‌ی پا است. این فشار ممکن است در اثر فعالیت‌های روزانه، کارهای فیزیکی سنگین یا ایستادن طولانی‌مدت روی سطوح سخت ایجاد شود.
عوامل مؤثر در فشار مکرر بر پاشنه
ایستادن طولانی‌مدت: افرادی که به دلیل شغل خود ساعات زیادی را در حالت ایستاده سپری می‌کنند (مانند معلمان، کارگران کارخانه، فروشندگان و پرستاران) در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به خار پاشنه قرار دارند.
دویدن و پریدن مکرر: ورزشکاران، به‌ویژه دوندگان و بسکتبالیست‌ها، به دلیل ضربه‌های مکرری که در هنگام دویدن یا پرش روی پاشنه وارد می‌شود، بیشتر مستعد ابتلا به خار پاشنه هستند.
راه رفتن روی سطوح سخت: پیاده‌روی مداوم روی کف‌های سخت مانند بتن و سرامیک، می‌تواند به مرور زمان باعث التهاب فاسیای پلانتار و تشکیل خار پاشنه شود.
چگونه فشار مکرر را کاهش دهیم؟
استفاده از کفش‌های دارای جذب شوک و حمایت از قوس پا
استفاده از کفی‌های طبی برای توزیع فشار روی پا
کاهش ایستادن‌های طولانی با استراحت‌های کوتاه‌مدت
انجام تمرینات کششی برای تقویت عضلات پا
۲. اضافه وزن و چاقی
چاقی یکی از عوامل اصلی ایجاد خار پاشنه است، زیرا افزایش وزن فشار زیادی به ساختارهای پا، به‌ویژه پاشنه، وارد می‌کند.
چرا اضافه وزن باعث خار پاشنه می‌شود؟
افزایش فشار روی فاسیای پلانتار: وزن اضافی باعث می‌شود که فاسیای پلانتار (نوار بافتی که از پاشنه تا انگشتان پا کشیده شده) تحت فشار قرار گیرد و در نهایت ملتهب شود.
کاهش انعطاف‌پذیری عضلات و تاندون‌ها: در افراد چاق، عضلات ساق و کف پا ممکن است انعطاف‌پذیری کمتری داشته باشند و این مسئله باعث افزایش احتمال آسیب‌دیدگی و التهاب می‌شود.
تشدید التهاب در طول زمان: چاقی ممکن است روند ترمیم بافت‌های ملتهب را کند کرده و باعث تشدید و مزمن شدن درد پاشنه شود.
راه‌های کاهش خطر ناشی از اضافه وزن
کاهش وزن از طریق رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم
انتخاب کفش‌های مناسب با پشتیبانی از قوس کف پا
انجام تمرینات تقویت‌کننده عضلات پا برای کاهش فشار روی پاشنه
۳. استفاده از کفش‌های نامناسب
پوشیدن کفش‌های نامناسب یکی از دلایل شایع ایجاد خار پاشنه است. انتخاب نادرست کفش می‌تواند وضعیت بیومکانیکی پا را تحت تأثیر قرار داده و فشار غیرطبیعی بر پاشنه وارد کند.
مشخصات کفش‌های نامناسب که باعث خار پاشنه می‌شوند
کفش‌هایی با زیره‌ی نازک و بدون جذب شوک
کفش‌های بدون پشتیبانی مناسب از قوس کف پا
استفاده از کفش‌های بسیار تنگ یا بسیار گشاد
پوشیدن مداوم کفش‌های پاشنه‌بلند که توزیع فشار روی پا را تغییر می‌دهد
چگونه کفش مناسب را انتخاب کنیم؟
انتخاب کفش‌هایی با زیره‌ی مناسب که از شوک‌های وارده به پاشنه جلوگیری کند
استفاده از کفی‌های طبی در صورت داشتن مشکلات قوس کف پا
تعویض کفش‌های فرسوده و کهنه که قابلیت جذب ضربه را از دست داده‌اند
۴. فعالیت‌های ورزشی شدید و نادرست
ورزش کردن به طور کلی برای سلامت بدن مفید است، اما در صورت انجام نادرست و بدون رعایت نکات ایمنی، می‌تواند باعث آسیب به پا و ایجاد خار پاشنه شود.
ورزش‌هایی که ریسک خار پاشنه را افزایش می‌دهند
دویدن طولانی‌مدت روی سطوح سخت مانند آسفالت
بسکتبال و والیبال که شامل پرش‌های مکرر هستند
رقص‌هایی که نیاز به حرکات سریع و چرخشی دارند
تمرینات سنگین بدنسازی بدون گرم کردن و کشش عضلات پا
چگونه از آسیب‌های ورزشی جلوگیری کنیم؟
گرم کردن و انجام حرکات کششی قبل از ورزش
پوشیدن کفش‌های مخصوص ورزشی که از پا حمایت کنند
اجتناب از تمرینات بیش‌ازحد و استراحت کافی بین جلسات ورزشی
استفاده از تکنیک‌های صحیح دویدن و فرود آمدن روی پا برای کاهش ضربه به پاشنه
سایر عوامل مؤثر در ایجاد خار پاشنه
علاوه بر موارد ذکرشده، برخی عوامل دیگر نیز می‌توانند خطر تشکیل خار پاشنه را افزایش دهند:
افزایش سن: با بالا رفتن سن، انعطاف‌پذیری فاسیای پلانتار کاهش می‌یابد.
کف پای صاف یا قوس بیش‌ازحد کف پا: این شرایط می‌توانند باعث افزایش فشار بر فاسیای پلانتار شوند.
سابقه‌ی آسیب‌دیدگی در ناحیه‌ی پاشنه: افرادی که دچار شکستگی یا التهاب‌های مکرر در پاشنه شده‌اند، بیشتر در معرض خطر هستند.
بیماری‌هایی مانند آرتریت: برخی بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید می‌توانند زمینه‌ساز ایجاد خار پاشنه باشند.
نتیجه‌گیری
خار پاشنه یکی از مشکلات رایج در پا است که اغلب به دلیل فشار مکرر، اضافه وزن، کفش‌های نامناسب و فعالیت‌های ورزشی نادرست ایجاد می‌شود. با رعایت نکات پیشگیرانه مانند استفاده از کفش مناسب، کاهش وزن، انجام حرکات کششی و مدیریت فعالیت‌های ورزشی، می‌توان از بروز این عارضه جلوگیری کرد.
صفحه ی رسمی اینستاگرام دکتر مسعود اعتدالی – بهترین متخصص کایروپراکتیک را دنبال کنید.
پروفایل دکتر مسعود اعتدالی (بهترین متخصص کایروپراکتیک اصفهان) در کلینیک 24