رابطه خار پاشنه با سایر بیماری‌ها (دیابت، آرتروز و اختلالات بیومکانیکی پا)
خار پاشنه (Heel Spur) یک عارضه شایع است که به دلیل رسوب کلسیم در زیر استخوان پاشنه (کالکانئوس) و التهاب فاشیای کف پا (Plantar Fascia) ایجاد می‌شود. این عارضه اغلب با درد شدید هنگام راه رفتن، ایستادن طولانی‌مدت یا انجام فعالیت‌های فیزیکی همراه است. تحقیقات نشان می‌دهد که خار پاشنه به‌تنهایی رخ نمی‌دهد، بلکه ممکن است با برخی بیماری‌های زمینه‌ای از جمله دیابت، آرتروز و اختلالات بیومکانیکی پا ارتباط داشته باشد. در این مقاله از سایت دکتر مسعود اعتدالی (بهترین متخصص کایروپراکتیک)، به بررسی دقیق ارتباط خار پاشنه با این بیماری‌ها، دلایل بروز این مشکلات و راهکارهای درمانی و پیشگیرانه می‌پردازیم.
۱. رابطه خار پاشنه با دیابت
دیابت یکی از بیماری‌های مزمن است که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت پا تأثیر می‌گذارد. در افراد مبتلا به دیابت، افزایش سطح قند خون باعث آسیب به اعصاب (نوروپاتی دیابتی) و کاهش جریان خون در پاها می‌شود. این امر می‌تواند زمینه‌ساز بروز مشکلاتی مانند خار پاشنه شود.
مکانیسم‌های تأثیر دیابت بر خار پاشنه:
کاهش انعطاف‌پذیری بافت‌ها:
افزایش قند خون باعث تجمع گلوکز در بافت‌های همبند (از جمله فاشیای کف پا) شده و انعطاف‌پذیری این بافت‌ها را کاهش می‌دهد. در نتیجه، فاشیای کف پا تحت کشش مداوم قرار گرفته و زمینه برای تشکیل خار پاشنه فراهم می‌شود.
آسیب به عصب‌ها (نوروپاتی):
نوروپاتی دیابتی باعث کاهش حس در پاها می‌شود. این امر باعث می‌شود فشارهای غیرطبیعی بر پاها وارد شود، زیرا فرد به دلیل کاهش حس درد متوجه فشارهای نادرست نمی‌شود. این فشارها باعث تحریک فاشیا و تشکیل خار پاشنه می‌شود.
ضعف در ترمیم بافت:
دیابت با کاهش جریان خون و کند شدن روند ترمیم بافت‌ها، باعث می‌شود آسیب‌های جزئی در کف پا و پاشنه به‌خوبی ترمیم نشود. این امر به تشکیل تدریجی خار پاشنه منجر می‌شود.
مطالعات علمی:
مطالعات نشان داده‌اند که شیوع خار پاشنه در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ به میزان قابل‌توجهی بالاتر است. این امر به دلیل ترکیب عواملی مانند اضافه‌وزن، کاهش جریان خون و آسیب‌های عصبی مرتبط با دیابت است.
راهکارها:
کنترل سطح قند خون
استفاده از کفش‌های طبی مناسب
انجام تمرینات کششی و تقویتی
مراجعه منظم به متخصص پا (پدیاتریست)
۲. رابطه خار پاشنه با آرتروز
آرتروز (Arthritis) یکی دیگر از بیماری‌های شایع است که با التهاب مفاصل و تخریب تدریجی بافت‌های مفصلی همراه است. این بیماری می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد خار پاشنه باشد، به‌ویژه زمانی که در مفاصل پا و مچ پا رخ دهد.
مکانیسم‌های تأثیر آرتروز بر خار پاشنه:
التهاب مزمن:
آرتروز باعث التهاب مزمن در مفاصل پا می‌شود. این التهاب می‌تواند به ناحیه فاشیای کف پا و پاشنه گسترش یابد و باعث تحریک بافت‌های نرم و تجمع کلسیم در ناحیه پاشنه شود.
تغییر در الگوی راه رفتن:
افراد مبتلا به آرتروز به دلیل درد و سفتی مفاصل، الگوی راه رفتن خود را تغییر می‌دهند. این تغییر باعث وارد شدن فشار نادرست به کف پا شده و احتمال التهاب فاشیای کف پا و تشکیل خار پاشنه را افزایش می‌دهد.
ضعف عضلات:
ضعف عضلات پا و مچ پا در افراد مبتلا به آرتروز باعث افزایش فشار بر فاشیای کف پا می‌شود. این فشار مزمن می‌تواند به تدریج منجر به تشکیل خار پاشنه شود.
مطالعات علمی:
مطالعات نشان داده‌اند که شیوع خار پاشنه در بیماران مبتلا به آرتروز زانو و مچ پا به دلیل تغییرات بیومکانیکی و ضعف عضلانی به میزان قابل‌توجهی بالاتر است.
راهکارها:
استفاده از زانوبند و کفی‌های طبی
فیزیوتراپی برای بهبود عملکرد عضلات
مصرف داروهای ضدالتهاب
کاهش وزن برای کاهش فشار بر مفاصل
۳. رابطه خار پاشنه با اختلالات بیومکانیکی پا
اختلالات بیومکانیکی پا، شامل مشکلاتی مانند صافی کف پا (Flat Foot)، قوس زیاد کف پا (High Arch) و عدم تعادل در راه رفتن، از عوامل اصلی بروز خار پاشنه هستند. این اختلالات باعث توزیع نامناسب وزن بر کف پا شده و به مرور زمان باعث التهاب و تشکیل خار پاشنه می‌شوند.
مکانیسم‌های تأثیر اختلالات بیومکانیکی:
صافی کف پا:
در افراد با صافی کف پا، قوس طبیعی کف پا وجود ندارد. این امر باعث کشیدگی بیش از حد فاشیای کف پا و التهاب آن می‌شود. التهاب مداوم باعث تحریک تشکیل رسوبات کلسیمی و در نهایت تشکیل خار پاشنه می‌شود.
قوس زیاد کف پا:
قوس زیاد کف پا باعث تمرکز فشار بر پاشنه و پنجه پا می‌شود. این فشار اضافی باعث آسیب به فاشیای کف پا و تشکیل خار پاشنه می‌شود.
راه رفتن نادرست:
اختلال در نحوه راه رفتن (مانند چرخش بیش از حد پا به داخل یا خارج) باعث افزایش فشار بر فاشیای کف پا و ایجاد التهاب مزمن در این ناحیه می‌شود.
مطالعات علمی:
مطالعات نشان داده‌اند که شیوع خار پاشنه در افراد با صافی یا قوس زیاد کف پا بالاتر از حد معمول است. این امر به دلیل فشار غیرطبیعی بر بافت‌های نرم کف پا است.
راهکارها:
استفاده از کفی‌های طبی مخصوص
انجام تمرینات اصلاحی
مشاوره با متخصص بیومکانیک
استفاده از کفش‌های دارای قوس حمایتی
۴. نتیجه‌گیری
خار پاشنه به‌طور مستقیم با بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، آرتروز و اختلالات بیومکانیکی پا مرتبط است. این بیماری‌ها با تغییر در ساختار و عملکرد پا، افزایش فشار بر فاشیای کف پا و کاهش توانایی ترمیم بافت‌ها، باعث ایجاد زمینه برای تشکیل خار پاشنه می‌شوند. اتخاذ راهکارهای درمانی و پیشگیرانه، از جمله کنترل بیماری‌های زمینه‌ای، استفاده از کفش‌های مناسب، انجام تمرینات اصلاحی و مشاوره با پزشک متخصص، می‌تواند نقش مؤثری در کاهش درد و بهبود عملکرد پا داشته باشد. با شناسایی و درمان به‌موقع بیماری‌های مرتبط، می‌توان از پیشرفت خار پاشنه جلوگیری کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.
صفحه ی رسمی اینستاگرام دکتر مسعود اعتدالی – بهترین متخصص کایروپراکتیک را دنبال کنید.
پروفایل دکتر مسعود اعتدالی (بهترین متخصص کایروپراکتیک اصفهان) در کلینیک 24