بررسی شناسایی و درمان بیماری کوکسا وارا
در ادامه این مطلب از سایت دکتر مسعود اعتدالی شناسایی و درمان بیماری کوکسا وارا را مورد بررسی قرار می دهیم.
تعریف کوکسا وارا
کوکسا وارا (Coxa vara) نوعی تغییر شکل یا دفورمیتی در مفصل ران است. در این تغییر شکل زاویه بین گردن و تنه استخوان ران به کمتر از ۱۳۵-۱۲۰ درجه میرسد. زاویه بین گردن و تنه استخوان ران در نوزادان حدود ۱۶۰ درجه است ولی با بالا رفتن سن بچه این زاویه کم شده بطوریکه در یک فرد بالغ به حدود ۱۴۰ درجه میرسد. کوکسا وارا میتواند بطور مادرزادی وجود داشته باشد و یا بصورت اکتسابی ایجاد شود. کوکساوارای مادرزادی که از نوع اکتسابی آن شایعتر است در زمان تولد وجود دارد ولی علائم خود را معمولا در زمان بچگی نشان میدهد. کوکسا وارای مادرزادی یک ناهنجاری نادر بوده و شیوع آن حدود یک در ۲۰ هزار است. بیماری در یک سوم موارد دو طرفه است، این بیماری در بعضی موارد ممکن است از والد به فرزند منتقل شود.
علل اکتسابی کوکسا وارا
- راشیتیسم
- دیسپلازی فیبرو
- آسیب به صفحه رشد بالای استخوان ران
- بیماری پرتس
- عفونت بالای استخوان ران
- استئوژنز ایمپرفکتا
فرضیات متعددی برای توضح مکانیسم ایجاد این بیماری مطرح شده است ولی پذیرفته ترین آنها ذکر میکند که به علت ضعیف شدن قسمتی از گردن استخوان ران نیروهای وارده به استخوان موجب ایجاد شکستگی های مکرر در آن میشود که گرچه خودبخود جوش میخورند ولی بار هر بار شکسته شدن و جوش خوردن شکل استخوان تغییر میکند.
علائم کوکسا وارا در لگن
علائم بیماری معمولا بعد از اینکه بچه شروع به راه رفتن میکند تا حدود شش سالگی خود را نشان میدهد.
- بچه میلنگد و این لنگش بتدریج بدتر میشود ولی لنگش معمولا بدون درد است. لنگیدن شایع ترین عـلت مـراجـعه کـودکان مـبتلا بـه نـاراحـتی های دســتگاه مـحرکه بـه پـزشکان ارتـوپدی و اطـفال است . لنگـیدن ممکن است به علت درد، محدودیت حـرکات مـفصلی، ضـعف عضلانی ، اختلالات عصبی و یا کوتاهی اندام باشد.
- پزشک بـاید با گرفتن شرح حال و معاینه فیزیکی دقیق پی به علت آن ببرد. در معاینه فـیزیکی دامـنه حـرکات مـفصلی بـه جـز مـختصر محدودیت در ابدا کسیون طبیعی است.
- طول اندام مربوطه حدود ۱.۵ تا ۴ سانتیمتر کوتاه تر میشود.
- تست ترندلنبرگ در این بچه ها مثبت است و در نوع دو طرفه بچه مانند اردک راه میرود که به آن Waddling gait میگویند.
- برجستگی تروکانتر بزرک در لگن این بچه ها برجسته تر از معمول است و توانایی ابداکشن یا دور کردن ران در این بچه ها کمتر میشود.
- در این بیماران معمولا محدودیت در چرخش داخلی مفصل ران هم وجود دارد.
روش های درمان کوکسا وارا
عمل جراحی
در مواقعی که علائم بیماری ظاهر شده باشد و کاهش زاویه بین گردن و تنه استخوان ران زیاد باشد درمان اختصاصا بصورت انجام عمل جراحی است. در این جراحی تنه استخوان ران در قسمت های بالایی ( زیر تروکانترها) شکسته شده و در وضعیتی که زاویه بین گردن و تنه اصلاح شود به توسط پیچ و پلاک فیکس و بیحرکت میشود. بعد از جراحی ممکن است هنگام راه رفتن، قرار دادن وزن بر روی پا سخت باشد. بسته به مورد خاص و نوع عمل جراحی، ممکن است از بیمار خواسته شود از قرار دادن وزن خود بر روی پای جراحی‌شده، پرهیز نمایید. به‌عنوان‌مثال میتواند در حد لمس زمین انگشتان پا را بر روی زمین قرار دهد و یا میزانی از وزن خود را بر روی پا انتقال دهد که قابل‌تحمل است.
فیزیوتراپی
قبل از جراحی فیزیوتراپ آموزش استفاده از وسایل کمکی را به بیمار می دهد و او را در راه رفتن یاری میکند. فیزیوتراپی پس از جراحی برای mobilization , range of motion انجام می شود. درد در وهله اول با دارو کنترل میشود. همچنین ممکن است فیزیوتراپیست برای کمک به کاهش ناراحتی بیمار، استفاده از بسته یخ را توصیه نماید.
پزشک فیزیوتراپیست، در خصوص نحوه انتقال وزن بر روی پا، آموزش‌های لازم را خواهد داد، همچنین استفاده از وسایل کمکی نظیر عصا و یا واکرها برای به حداقل رساندن ناراحتی در طول دوره نقاهت، توصیه خواهد شد.
نکات مراقبتی قبل از عمل جراحی
فیزیوتراپ میتواند اطلاعات لازم را در خصوص نحوه مواجه با عمل جراحی ارائه دهد، همچنین میتواند تمریناتی را آموزش دهد که قبل از عمل وضعیت بدن خود را در یک موقعیت بهینه قرار دهد. برای آماده‌سازی عمل جراحی، ممکن است فیزیوتراپیست موارد زیر را به بیمار آموزش دهد:
- تمریناتی برای افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت اندام‌های تحتانی
- چگونگی استفاده از واکر یا عصا برای راه رفتن و هدایت قدم‌ها
- رعایت احتیاط های لازم بعد از عمل جراحی
- بیمار نباید ران عمل شده را به صورت ضربدری بروی ران دیگر قرار دهد و یا نباید پا و مفصل ران عمل شده را به سمت داخل بچرخاند.
مراقبت های بعد از جراحی
در روز اول یا دوم بعد از عمل جراحی، متخصص فیزیوتراپی به بالین بیمار آمده تا فرایند درمان را آغاز کند. فیزیوتراپیست برای جلوگیری از آسیب دیدن بیمار و همچنین طی کردن دوره بهبودی به نحو مطلوب، تمام احتیاط‌های لازم بعد از عمل را برایش مرور میکند. در طول مدت نقاهت حاد (۳ الی ۵ روز بعد از عمل)، فیزیوتراپیست با بیمار کار خواهد کرد تا با خیال راحت بتواند:
- در رختخواب حرکت کرده و در حالت نشستن قرار بگیرد.
- از تخت خارج شده، بایستد و به سمت صندلی حرکت کند.
- با یک وسیله کمکی (واکر یا عصا) برای مسافت‌های کوتاه راه برود.
- طیفی از تمرینات تقویتی و حرکات کششی را در رختخواب انجام دهد.
همچنان که بیمار دوره بهبودی خود را طی میکند، فرایند فیزیوتراپی در موارد زیر ادامه خواهد داشت:
- قدم زدن و بالا رفتن از پله‌ها.
- حفظ تعادل – بعد از عمل جراحی ممکن است تعادل دچار اختلال شود، درنتیجه خطر سقوط و افتادن افزایش می‌یابد.
- انتقال به تخت، صندلی و یا ماشین.
- تمرینات تقویت‌کننده عضلانی خاص به‌منظور بهبود توانایی ایستادن و راه رفتن با خیال راحت و به دست آوردن استقلال خود.
هنگامی‌که بیمار استقلال خود را به دست آورد، میتواند این فعالیت‌ها را در خانه ادامه دهد. بااین‌حال، هنوز هم ممکن است به ادامه درمان فیزیوتراپی نیاز داشته باشد.
صفحه ی رسمی اینستاگرام دکتر مسعود اعتدالی – بهترین متخصص کایروپراکتیک را دنبال کنید.
پروفایل دکتر مسعود اعتدالی (بهترین متخصص کایروپراکتیک اصفهان) در کلینیک 24
مطالب پیشنهادی دکتر مسعود اعتدالی (بهترین متخصص کایروپراکتیک):
آشنایی با بیماری لغزش اپی فیز سر فمور
بررسی روش‌های تشخیص و درمان سندرم تونل کارپال
درمان سندروم تونل کارپال مچ دست