بررسی علائم و علل در رفتگی مادرزادی لگن
در ادامه این مطلب از سایت دکتر مسعود اعتدالی علائم و علل در رفتگی مادرزادی لگن مورد بررسی قرار می دهیم. در رفتگی مادرزادی لگن در ناحیه مفصل ران که نام کامل آن Developmental dysplasia of the hip or DDH است. جزو بیماری های مادرزادی است و در آن سر استخوان ران به درستی در داخل حفره استابولوم لگن قرار نگرفته است.
- شدت در رفتگی مادرزادی لگن در ناحیه مفصل ران در افراد مختلف متفاوت است.
- در اکثر این افراد حفره استابولوم در دوران جنینی به درستی تشکیل نشده و شکل و یا عمق کافی را نداشته و نمیتواند سر استخوان ران را در خود نگه داری کند.
- در بعضی از افراد سر استخوان ران در بدو تولد کاملا خارج از حفره استابولوم است که به آن دررفتگی مادرزادی سر ران استخوان هم میگویند.
- در بعضی دیگر سر ران در حفره استابولوم هست ولی ناپایدار بوده و به آسانی از آن خارج و به آن داخل میشود.
- در بعضی از افراد هم لقی و ناپایداری مفصل ران با رشد بچه بیشتر میشود.
تمام نوزادان بلافاصله بعد از تولد باید توسط پزشک از لحاظ وجود این بیماری معاینه شوند و در صورت لزوم از روش های تصویر برداری مثل سونوگرافی یا رادیوگرافی برای بررسی بیشتر استفاده میشود.
علل بروز در رفتگی مادرزادی لگن
علت این بیماری به درستی شناخته شده نیست. بعضی از محققین معتقدند در بعضی از جنین ها حفره استابولوم به درستی تشکیل نشده و عمق کافی برای نگه داشتن سر استخوان ران در درون خود را ندارد. بعضی دیگر هم عقیده دارند که شلی کپسول مفصل ران علت بروز این بیماری است.
در رفتگی مادرزادی لگن در بعضی خانواده ها بیشتر است. به نظر میرسد در جوامعی که نوزاد را قنداق میکنند شیوع این بیماری بیشتر بوده و در مناطقی که مادر بچه را در پشت کمر یا جلوی شکم خود آویزان میکند این بیماری شیوع کمتری دارد. این اختلاف احتمالا به علت نزدیک بودن و دور بودن ران های بچه در دو نوع متفاوت بستن و حمل کردن وی است.
در رفتگی مادرزادی لگن بیشتر مفصل ران چپ را گرفتار میکند
بیشتر در دختر ها دیده میشود (شیوع دررفتگی مادرزادی مفصل ران در دختران ۹ برابر پسران است) و در نوزادانی که در شکم مادر در وضعیت برعکس معمول قرار گرفته اند (سر به طرف بالا و پا به پایین) بیشتر است. بیماری در نیمی از موارد دو طرفه است. دررفتگی مادرزادی مفصل ران در موارد زیر هم بیشتر دیده میشود:
- فرزندان اول خانواده
- نژاد سفید
وجود ناهنجاری های مادرزادی دیگر مانند تورتیکولی و یا پاچنبری
وقتی سر استخوان ران نوزاد مدتی در خارج از حفره استابولوم میماند هم رشد سر و هم رشد حفره استابولوم دچار اختلال میشود. حفره استابولوم کوچک باقی میماند و عمق کافی هم پیدا نمیکند. سر استخوان ران هم کوچک مانده و خوب رشد نمیکند. گردن استخوان ران نازک مانده و تنه استخوان ران هم لاغر و کم قطر میشود. این تغییرات نشان میدهند که رشد استخوان ها وقتی سیر طبیعی خود را طی میکند که آنها به درستی در کنار هم قرار داشته باشند. در کنار هم بودن است که رشد و تکامل مناسب را تضمین میکند.
تغییرات دیگری هم بتدریج در اندام کودک بوجود میاید
کپسول مفصل ران این بچه ها کلفت و ضخیم شده و عضلات اطراف مفصل ران بخصوص عضلات ادکتور (نزدیک کننده ران) و عضله ایلیوپسواس کوتاه میشوند. هر چه مدت زمان بیشتری از تولد نوزاد بگذرد و درمان به تاخیر بیفتد این تغییرات بیشتر شده و درمان بچه را مشکل تر میکند. در صورتی که بیماری زود تشخیص داده شده و سر استخوان ران در درون حفره استابولوم گذاشته شود رشد استخوان ها در دو طرف مفصل سیر طبیعی خود را باز یافته و در بسیاری اوقات عقب ماندگی خود را جبران میکنند ولی در صورتی که سر استخوان ران در بیرون استابولوم بماند هر چه سن بچه بیشتر میشود عقب ماندگی رشد مفصل و تغییر شکل آن بیشتر میشود. این امر نشان میدهد که تشخیص این بیماری و درمان آن هر چه زودتر باید شروع شود.
نشانه های در رفتگی مادرزادی لگن
مهمترین این علائم در سنین قبل از سه ماهگی عبارتند از:
- در ناحیه کشاله ران همه نوزادان چین های پوستی بطور طبیعی وجود دارد، در این بیماری این چین ها ممکن است در دو طرف غیر قرینه بوده و چین های کشاله ران در طرف دررفته بیشتر باشد.
- مفصل ران نوزاد دچار محدودیت حرکت شده و بخصوص دو ران بچه خوب از هم باز نمیشوند و مادر ممکن است نتواند ران های نوزاد را برای تعویض پوشک خوب از هم باز کند.
- تست ارتولانی و بارلو Ortolani and barlow’s test : این تست ها توسط پزشک انجام میشوند. پزشک نوزاد را به پشت بر روی تخت خوابانده و با گرفتن ران و ساق نوزاد، مفصل ران را با فشار دست جا میندازد و با برداشته شدن فشار مفصل دوباره در میرود.
مهمترین علائم در رفتگی مادرزادی لگن در سنین بعد از سه ماهگی عبارتند از:
محدود شدن حرکات مفصل ران :
در این سنین حرکت ابداکسیون یا دور شدن ران محدودتر میشود و مادر و یا پزشک نمیتوانند به راحتی ران های بچه را از هم دور کنند.
تست ارتولانی و بارلو در این دوره دیگر قابل انجام نیست یعنی پزشک دیگر نمیتواند با فشار دست مفصل را جا بیندازد.
برجستگی استخوانی تروکانتر بزرگ در طرف بیرونی لگن بچه بیرون تر و برجسته تر از معمول است.
کوتاه بودن اندام :
ران طرف در رفته کوتاه تر به نظر میرسد. وقتی کودک را به پشت میخوابانیم و زانو های وی را خم کرده. بطوریکه کف پاها بر روی زمین باقی بماند زانوی طرف دررفته پایین تر از زانوی طرف سالم است. به این معاینه تست گالزی Galezzi test میگویند.
لنگش :
کودک مبتلا به دررفتگی مفصل ران دیر راه میفتد و موقع راه رفتن هم میلنگد. وقتی در رفتگی یک طرفه است کودک موقعی که پای سالم را از روی زمین بلند کرده و تکیه را بر روی طرف بیمار میندازد کل تنه خود را به آن طرف خم میکند. به این طرز راه رفتن راه رفتن ترندلنبرگ Trendelenburg gait میگویند. وقتی دررفتگی دو طرفه است بچه هر پایی را که بر زمین میگذارد تنه را به همان طرف خم میکند. این را راه رفتن اردکی Waddling gait میگویند.
افزایش لوردوز کمری :
در این بچه ها بخصوص در نوع دو طرفه موقع ایستادن قوس کمر بیش از حد معمول است.
روش های تشخیص در رفتگی مادرزادی لگن
پزشک معالج بعد از معاینه بیمار برای تشخیص قطعی از روش های تصویربرداری مثل سونوگرافی و رادیوگرافی ساده استفاده میکند.
تست تلسکوپی :
در این روش معاینه، پزشک بچه را به پشت بر روی تخت خوابانده و سپس با یک دست لگن طرف سالم را ثابت نگه میدارد و با دست دیگر ساق یا ران طرف در رفته را گرفته و در امتداد ران به طرف پایین میکشد و به طرف بالا هل میدهد. در درفتگی مفصل ران، به علت اینکه سر استخوان ران در درون حفره استابولوم نیست این مانور موجب میشود ران به راحتی به بالا و پایین حرکت کند.
تست ترندلنبرگ :
این معاینه را پزشک انجام میدهد. پزشک از بیمار میخواهد که سرپا و رو به دیوار ایستاده و هر دو دست را برای حفظ تعادل به آن تکیه دهد. سپس از او میخواهد تا پای سالم را از روی زمین بلند کرده و روی پای بیمار بایستد. در فرد بیمار به علت ضعیف بودن عضلات ابدکتور ران، لگن نمیتواند تعادل خود را حفظ کند و طرف سالم لگن به پایین متمایل میشود. و بچه برای اینکه تعادل خود را حفظ کند تنه خود را به طرف بیمار متمایل میکند.
صفحه ی رسمی اینستاگرام دکتر مسعود اعتدالی – بهترین متخصص کایروپراکتیک را دنبال کنید.
پروفایل دکتر مسعود اعتدالی (بهترین متخصص کایروپراکتیک اصفهان) در کلینیک 24
مطالب پیشنهادی دکتر مسعود اعتدالی (بهترین متخصص کایروپراکتیک):
آشنایی با بیماری لغزش اپی فیز سر فمور
بررسی روش‌های تشخیص و درمان سندرم تونل کارپال
شناسایی و درمان بیماری کوکسا وارا