بررسی علت و علائم روماتیسم یا آرتریت روماتوئید
روماتیسم یا آرتریت روماتوئید یا RA یک بیماری خودایمنی است. در این بیماری سلول‌های ایمنی فرد علیه بافت‌های غضروفی عمل می کنند.
همان‌طور که بارها نام بیماری‌های خود ایمن یا آتو-ایمیون (autoimmune) به گوشتان رسیده است و از ظاهر این نام مشخص است، بیماری‌های خود ایمن به گونه‌ای از بیماری‌ها و ناهنجاری‌ها گفته می‌شود که در آن سلول‌های ایمنی فرد، به‌اشتباه علیه اعضای سالم او عمل کرده و مشکلاتی جدی را در رابطه با عملکرد اندام‌های هدف خود پدید می‌آورند.
شاید شناخته شده ترین بیماری خود ایمن بیماری مالتیپل اسکلروزیس یا همان M.S باشد که در آن سلول‌های ایمنی فرد به‌اشتباه به فعالیت علیه سلول‌های شوآن سیستم عصبی به فعالیت می‌پردازند. یکی دیگر از بیماری‌های بسیار شایع خود ایمن، بیماری آرتریت روماتوئید یا RA است. در این بیماری که عموماً در بین مردم بانام التهاب مزمن روماتیسم نیز شناخته می‌شود، سلول‌های ایمنی فرد علیه بافت‌های غضروفی عمل می کنند.
یکی از ویژگی‌های شایان توجه در بیماران روماتیسم، تقارن اندام‌های مورد حمله است و این موضوع یکی از راه‌های تشخیص این بیماری از سایر ضایعه‌های اندامی است؛ به این صورت که اگر مفصل مابین ساعد و بازوی سمت چپ بدن فرد مورد حمله قرار بگیرد، این حمله عیناً در همان ناحیه در سمت راست فرد بیمار نیز مشاهده می‌شود.
نشانه‌های روماتیسم
علائم گسترده بیماری می‌تواند در افراد مختلف تا حد زیادی متفاوت باشد. این علائم در ابتدایی‌ترین مرحله از ابتلا به بیماری می‌تواند شامل گرمی، تورم و سختی مفاصل باشد که معمولاً در زمان صبح‌ها و استراحت‌های طولانی مدت احساس می‌شود. دیگر نشانه‌های اولیه این بیماری خستگی مزمن، تب‌های طولانی مدت و کاهش وزن‌های بدون دلیل است.
این نشانه‌ها در ابتدا به مفاصل کوچک بدن همانند انگشتان دست محدود می‌شوند. در مراحل بعدی پیشرفت بیماری، شاهد بروز محدودیت‌ها در نواحی بزرگ‌تر همچون دست‌ها و پاها هستیم تا جایی که این دردها و محدودیت‌ها در مفاصل ستون فقرات نیز مشاهده می‌شوند. در ۴۰ درصد موارد ابتلا به این عارضه، نشانه‌ها تنها به مفاصل مرتبط نبوده و اندام‌هایی از قبیل رگ‌ها، قلب، ریه، کلیه‌ها، چشم و … را نیز درگیر می‌نماید.
این علائم در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد. آنچه در همه افراد مبتلا یکسان است. وجود دوره‌های متناوب بهبود و عود است که به دوره‌های افت و خیز روماتیسم مشهور است. در دوره‌های بهبود که می‌تواند تا سال‌ها ادامه دار باشد، درد و تورم مفاصل کاهش یافته و اثرات ناشی از آن نیز می‌تواند بهبود یابد. در مرحله بیماری نیز این حملات دردناک بار دیگر فرد را دچار ناراحتی خواهد کرد. همچنین طول دوره‌های بهبود و عود این بیماری در افراد مختلف نیز متفاوت است.
تشخیص روماتیسم
تشخیص قطعی آرتریت روماتوئید می‌تواند زمان بر باشد. در طول دوره تشخیص بیماری ممکن است. پزشک روماتولوژی طیف گسترده‌ای ازمایش‌های مختلف را برای فرد مشکوک تجویز نماید.
اولین گام برای تشخیص این بیماری بررسی سابقه پزشکی فرد مورد نظر و همچنین بررسی عملکردی و ظاهری مفاصل وی است. همچنین در طول دوره تشخیص، آزمایش‌های متناوبی جهت بررسی سطح آنتی‌بادی‌های خون فرد گرفته می‌شود. در صورتی که فرد کلیه شواهد مربوط به این بیماری را تا به این مرحله داشته باشد. برای تشخیص نهایی تصویر برداری‌های اشعه X و MRI تجویز می‌گردد.
مواردی که در طی آزمایش خون برای پزشکان روماتولوژی و ایمنیولوژی شایان توجه هستند عبارت‌اند از:
- سطح آنتی‌بادی‌های anti-CCP
- میزان آنتی‌بادی‌های ضد هسته‌ای
- میزان رسوب دهی اریتروسیتی
- آزمایش واکنش پذیری پروتئین C
عوامل
همان‌طور که گفته شد، این بیماری تحت تأثیر اشتباهات سلول‌های ایمنی و حمله آن‌ها به غشای سطح غضروفی مفاصل ایجاد می‌شود. در نتیجه این حملات التهابات موضعی ایجاد شده که در نهایت این التهابات می‌تواند موجب تخریب گسترده بافت غضروفی و استخوانی شود.
به‌مرور زمان اندام‌ها و بافت‌های تحت تأثیر این حملات، قدرت و قابلیت خود را از دست داده. و دچار تغییر شکل و بد شکلی می‌شوند. پزشکان هنوز نتوانسته‌اند. دلیل قانع کننده‌ای را برای این بیماری معرفی کنند، اما وراثت را یکی از عوامل تأثیر گذار و نه قطعی معرفی کرده‌اند. محققان معتقدند که اگرچه وراثت مستقیماً نمی‌تواند. بر ابتلا به روماتیسم مؤثر باشد، اما می‌تواند حساسیت و یا مقاومت فرد در برابر ویروس‌ها و یا باکتری‌های محرک را تعیین کند.