بررسی علل و علائم بیماری پرتس
در ادامه این مطلب از سایت دکتر مسعود اعتدالی علل و علائم بیماری پرتس را مورد بررسی قرار می دهیم. بیماری پرتس یا نکروز اوازکولار سر فمور شایعترین علت سیاه شدن سر استخوان ران در کودکان است. این بیماری یکی از علل شایع لنگش در بچه ها بوده و علت آن اختلال موقت در خونرسانی سر استخوان ران در ناحیه لگن در دوران بچگی است.
بیماری پرتس بیشتر در سنین ۱۰-۴ سالگی دیده میشود و شیوع آن در پسر ها پنج برابر دخترها است. بیماری پرتس در ۱۵-۱۰ درصد موارد دوطرفه است یعنی هر دو مفصل ران را گرفتار میکند. البته در موارد دوطرفه معمولا شروع بیماری همزمان نیست و وقتی یک مفصل گرفتار میشود بعد از چند ماه یا یکسال ممکن است مفصل ران مقابل درگیر شود.
بیماری پرتس از هر ده هزار کودک در یک نفر آنها بروز میکند.
بیماری پرتس از علل شایع درد مفصل ران و لنگش در بچه ها و از علل شایع آرتروز و ساییدگی مفصل ران در بزرگسالان است. مشخصه اصلی بیماری پرتس قطع شدن خونرسانی به سر استخوان ران است. اینکه چرا این خونرسانی مختل میشود به درستی مشخص نیست ولی این اختلال در غالب اوقات گذرا است و بعد از مدتی خونرسانی مجدداً برقرار میشود.
- سیر بیماری پرتس به این نحو است که در ابتدا شدت آن کم است.
- بتدریج بیماری پیشرفت کرده و علائم بیمار بیشتر میشود.
- بعد از مدتی بیماری فروکش میکند و علائم بیماری هم کم میشود.
- این زمان از چند ماه تا حتی دو سال هم ممکن است ادامه یابد.
- پس بیماری چه با درمان و چه بدون درمان ابتدا سیر پیشرونده ای داشته و سپس فعالیت آن خودبخود متوقف میشود.
ممکن است خونرسانی به تمام سر استخوان ران قطع شود و یا گاهی فقط قسمتی از سر خونرسانی خود را از دست میدهد که در این موارد شدت بیماری کمتر است.
مراحل پیشرفت بیماری پرتس
مرحله ۱: نکروز
در این مرحله، بخشی از سر استخوان ران مرده می شود، و منجر به تغییر شکل استخوان، درد، سفتی و التهاب خواهد شد. طول این مرحله می تواند تا یک سال باشد.
مرحله ۲: تکه شدن
در این مرحله، سلول های مرده جذب بدن می شوند و جایگزین سلول های جدید و سالم خواهند شد. طول این مرحله از یک تا سه سال متغیر خواهد بود.
مرحله ۳: تشکیل مجدد استخوان
در این مرحله، سر استخوان ران به رشد خود ادامه خواهد داد و سلول های استخوانی جدیدی تشکیل می شوند. این مرحله یک تا سه سال طول می کشد.
مرحله ۴: بازسازی
در این مرحله، سلول های استخوانی جدید، به تدریج جایگزین سلول های مرده می شوند و این مرحله ادامی می یابد. این مرحله یک تا سه سال و یا حتی بیشتر ادامه می یابد. در بسیاری از اوقات دوره ۲-۱ ساله بیماری حتی بدون اینکه بیمار یا والدین او متوجه بیماری شوند طی شده و بهبود میابد ولی در تعدادی از بیماران در همین مدتی که سر استخوان ران دچار کاهش خونرسانی است ممکن است آثار جبران ناپذیری بوجود آید. وقتی خونرسانی به سر استخوان ران مختل میشود، استخوان سختی خود را از دست داده و به اصطلاح نرم میشود.
وارد شدن نیروی وزن تنه به این استخوان نرم شده موجب میشود که شکل سر استخوان ران و حتی گردن استخوان ران به تدریج تغییر کند و حالت گرد و کروی خود را از دست بدهد و اکثر مشکلاتی که برای بیمار بوجود میاید به علت همین تغییر شکل است. بعد از مدتی که از فعالیت بیماری گذشت، عروق خونی مجددا رشد کرده و به سر استخوان ران میرسند و در نتیجه فعالیت بیماری متوقف میشود.
با برگشت خونرسانی به استخوان، سختی آن مجدداً به حال اولیه برمیگردد ولی اگر در این مدت شکل آن تغییر کرده باشد دوباره حالت گرد و کروی اولیه را بدست نخواهد آورد. سر استخوان ران که شکل کروی خود را از دست داده است دیگر نمیتواند به راحتی در درون حفره استابولوم حرکت کند. نتیجه این است که بتدریج و با گذشت چند سال حرکت مفصل محدود شده و بتدریج عضلات ران لاغر شده و لنگش بوجود میاید و در نهایت مفصل تخریب شده و دچار استئوآرتریت یا آرتروز میشود.
لنگش، مهمترین علامت بیماری پرتس
مهمترین علامت بیماری پرتس لنگش است و بیماری معمولا با لنگش شروع میشود.
- این لنگش در بسیاری از اوقات بدون درد است.
- گاهی بچه از درد ملایمی در ناحیه لگن یا کشاله ران یا ران و یا حتی زانو احساس ناراحتی میکند.
- درد زانو از نکات مهم بیماری پرتس بوده و باید مورد توجه قرار گیرد.
- پس در هر بچه ای که از درد زانو ناراحت است پزشک معالج باید به فکر بیماری پرتس هم باشد.
- در این بیماری گرچه منشا درد در مفصل ران است ولی به علت تداخل اثر اعصاب حس کننده درد در مفصل ران و زانو، درد مفصل ران ممکن است در زانو حس شود.
- درد در موقعی که مفصل ران حرکت میکند بیشتر است پس شدت درد با فعالیت بدنی مانند دویدن و راه رفتن بیشتر میشود و در موقع استراحت کمتر میشود.
- نزدیکان بچه ممکن است متوجه شوند که بچه کمتر بازی میکند و بیشتر تمایل دارد بنشیند و کمتر راه برود.
مدت بروز علائم بیماری پرتس
علائم بیماری پرتس در طی چند ماه بتدریج ایجاد شده و شدیدتر میشوند.
پس از چند ماه فعالیت بیماری کاهش پیدا میکند و در نتیجه بتدریج التهاب و درد کم کم از بین میرود. در بسیاری از اوقات پس از گذشت چند سال حتی لنگش هم خوب میشود. اگر در یکی دو سالی که بیمار فعال است سر استخوان ران تغییر شکل پیدا نکند بیماری برای همیشه خوب شده و مشکلی در آینده برای بچه ایجاد نخواهد شد.
ولی در صورتیکه در این مدت شکل سر استخوان ران تغییر کند گرچه ممکن است بعد از گذشت چند سال از شروع بیماری درد و حتی لنگش بیمار از بین برود با این وجود سالها بعد یعنی در سنین حدود ۴۰-۳۰ سالگی ممکن است مفصل ران شروع به ساییدگی زودرس کرده و علائم درد و لنگش مجددا برگردند. در معاینه ممکن است حرکات مفصل ران بخصوص ابداکشن و گاهی چرخش داخلی آن محدود و دردناک باشد. ران اندام تحتانی مبتلا ممکن است کمی لاغرتر از طرف سالم باشد. در رادیوگرافی ساده در ابتدا تغییر در تراکم قسمتی یا همه اپی فیز سر استخوان ران دیده میشود و پس از چند ماه ممکن است تغییر شکل استخوان سر دیده شود.
صفحه ی رسمی اینستاگرام دکتر مسعود اعتدالی – بهترین متخصص کایروپراکتیک را دنبال کنید.
پروفایل دکتر مسعود اعتدالی (بهترین متخصص کایروپراکتیک اصفهان) در کلینیک 24
مطالب پیشنهادی دکتر مسعود اعتدالی (بهترین متخصص کایروپراکتیک):
آشنایی با بیماری لغزش اپی فیز سر فمور
بررسی روشهای تشخیص و درمان سندرم تونل کارپال
شناسایی و درمان بیماری کوکسا وارا