کمردرد شایع ترین درد ستون فقرات
کمردرد یکی از شایع‌ترین علل مراجعه به پزشک در دنیاست؛ به طوری که ۸۵ درصد افراد در طول زندگی دچار کمر درد می‌شوند. کمردردها موجب از دست رفتن بیشترین ساعات کار و زندگی فعال انسان‌ها می‌شود و علت مصرف بسیاری از مسکن‌ها هستند.
هرچه جوامع متمدن‌تر می‌شوند، میزان بروز کمر درد نیز افزایش می‌یابد؛ چراکه زندگی ماشینی، بی‌تحرکی، ورزش نکردن، نشستن طولانی مدت پشت میز یا رانندگی کردن طولانی مدت و… از عوامل افزایش بروز کمردرد هستند.
کمردردها علل مختلفی دارند، اختلالات ستون فقرات، بیماری دیسک بین مهره‌ای، تاندون‌ها و عضلات از علل ایجاد درد در کمر هستند. همچنین ممکن است کمردرد منشاء عصبی و درگیری اعصاب کانال نخاع داشته باشد. در بین علل کمردردها، دیسک بین مهره‌ای از شایع‌ترین علل آن است.
ستون فقرات از ابتدا دارای هفت مهره گردنی، در ادامه ۱۲ مهره پشتی و نهایتا پنج مهره کمری و استخوان خاجی و دنبالچه است. ستون فقرات در هر بخش دارای انحناست. این قوس یا انحنا به فعالیت طبیعی بدن کمک می‌کند که اگر دچار اختلالاتی در این انحناها شویم، شاهد بروز کمردرد خواهیم بود. تغییر شکل ستون فقرات یا بر اثر بروز بیماری است یا وجود درد موجب این تغییر می‌شود. برای مثال به مرور زمان با بروز آرتروز، انحنای ستون فقرات دچار تغییر شکل می‌شوند.
چرا دیسک کمر میگیریم؟
دیسک‌های بین مهره‌ای نیز با از دست دادن آب خود یا در اثر وارد شدن یک فشار( طولانی مدت نشستن )، کیفیت طبیعی عملکرد خود را از دست می‌دهند. با وارد کردن فشار، دیسک سیاه شده و خاصیت نرم و ضربه‌گیری خود را از دست می‌دهد. در این حالت با کوچک‌ترین ضربه وارد شده، پاره می‌شود.
زمانیکه دیسک دچار پارگی شود، درصدد بیدرون‌زدگی قرار می‌گیرد که معروف به بیماری دیسک است. این بیرون‌زدگی می‌تواند در ناحیه گردن یا کمر رخ دهد. بیماری دیسک در بعضی از مهره‌ها شایع‌تر است. برای مثال در انتهایی‌ترین مهره‌ها (مهره‌های چهار و پنج) در کمر شایع‌ترین جایی است که دیسک دچار بیرون‌زدگی می‌شود.
دردهای سیاتیکی
درد پارگی دیسک با بیرون‌زدگی آن متفاوت است. افرادی که دچار پارگی دیسک شده‌اند، کمردردی مبهم دارند که با هیچ مسکنی درد آن‌ها ساکت نمی‌شود. در بیرون زدگی دیسک (هرنی دیسک)، اگر بیرون‌زدگی در وسط کمر باشد، درد آن روی کانال و ریشه‌های نخاع فشار می‌آورد و می‌تواند در هر دو پا انتشار یابد. همچنین این بیرون‌زدگی می‌تواند یک‌طرفه باشد و روی سمت چپ یا راست کمر فشار وارد کند و ورودی اعصاب را تحریک کند.
این نوع دردها معمولا به دردهای سیاتیک معروف هستند. در این حالت بیمار درد را در پاهای خود حس می‌کند و شکایتی از کمردرد ندارد. این درد می‌تواند با گزگز و خواب‌رفتگی نیز همراه باشد. در مراحل پیشرفته‌تر ضعف عضلانی پاها و لنگش آن‌ها را مشاهده می‌کنیم.
یکی دیگر از علل کمر دردها، آرتروپاتی‌ها (التهاب مفاصل بین مهره‌ای به جز دیسک)، هستند. مفاصلی در ستون فقرات و کمر به نام فاست داریم که این مفاصل پروانه‌ای شکل هستند که موجب حرکت‌هایی مانند خم شدن و چرخیدن می‌شوند. زمانیکه مفاصل فاست دچار ضربه، آرتروز یا التهاب شوند موجب بروز کمردردهایی می‌شوند که با ام‌آرآی نیز تشخیص داده نمی‌شوند.
دردهای آرتروپاتی در کمر یا گردن به شانه‌ها، ران‌ها و پهلوها فشار می‌آورند اما با گزگز و سری همراه نیست. افرادی که دچار دردهای آرتروپاتی هستند، معمولا هنگام بیدار شدن از خواب با خشکی و درد مواجهند. با کمی فعالیت کردن و گرم شدن بدن، از شدت درد کاسته می‌شود.
تنگی کانال می‌تواند ناشی از دیسک، مادرزادی و یا رشد آرتروزی سایر بخش‌های استخوانی به داخل کانال باشد. علائم تنگی کانال معمولا به صورت کمردردها و دردهای اندام تحتانی است که موجب وقفه در راه رفتن می‌شود. بیمار در این حالت باید به جلو خم شود تا بتواند مجددا راه رود.
کمردردهای ناشی از پوکی استخوان
بخش دیگری از کمردردها ناشی از پوکی استخوان و آرتروز است. معمولا پوکی استخوان به تنهایی موجب کمر درد نمی‌شود. زمانیکه میزان پوکی استخوان شدت یابد، موجب شکستگی‌های میکروسکوپی داخل استخوان‌ها می‌شود و درد کمر ظاهر می‌شود.
پوکی استخوان خیلی شدید نیز با شکستگی و فرورفتگی مهره، خود را نشان می‌دهد. عکس‌برداری، سی‌تی‌اسکن و یا ام‌آرآی از روش‌های تشخیصی این نوع کمر درد به شمار می‌آیند. درد کمر در این حالت شدید است و موقع خواب و تغییر حالت و از جا بلند شدن این درد حس می‌شود. این نوع عارضه باید در مراحل اولیه درمان شود تا موجب قوز یا گوژپشتی نشود.
این نوع کمر دردها کوتاه‌مدت و بهبود شونده هستند که برای همه افراد ممکن است پیش آید. این درد در اثر تغییر وضعیت ناگهانی، تغییر دما، بد خوابیدن و … به وجود می‌آید. با چند روز استراحت، گرم نگهداشتن کمر، مصرف مسکن‌ها و شل کننده‌های عضلانی این دردها بهبود می‌یابند.